Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης: «Η ωριμότητα της ελληνικής Δημοκρατίας»
Συμπληρώθηκαν 42 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Για τη δική μου γενιά η περίοδος της Μεταπολίτευσης συνδέθηκε με την απόλαυση των ποιοτικότερων δημοκρατικών συστατικών που παρήγαγε ποτέ αυτός ο τόπος αλλά και με μια πρωτόγνωρη –συχνά επίπλαστη- οικονομική και κοινωνική ανέλιξη.
Κάνοντας έναν μικρό απολογισμό της περιόδου αυτής θα ήθελα να υποστηρίξω πως όλες οι κεντρικές επιλογές του Κωνσταντίνου Καραμανλή αλλά και της πλειοψηφίας του πολιτικού κόσμου της εποχής δικαιώθηκαν. Η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, στενά συνυφασμένη με την εδραίωση της δημοκρατίας και την ευημερία, εξακολουθεί να αποτελεί τον οδοδείκτη του μέλλοντος. Παρά τις κατά καιρούς παλινδρομήσεις, με πιο σημαντική την τρέχουσα οικονομική κρίση, το ισοζύγιο των στρατηγικών επιλογών της Ελλάδας εξακολουθεί να παραμένει θετικό. Η είσοδος της Ελλάδας στον σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής οικογένειας αποτελεί την μόνη ουσιαστική ασφαλιστική δικλείδα για τις επερχόμενες γενιές των συμπολιτών μας. Το αντιλαμβάνεται κανείς εναργέστερα παρατηρώντας τις εξελίξεις στη γειτονιά μας, όπου μια σειρά από ανελεύθερα και ολοκληρωτικά καθεστώτα αποτελούν βραδυφλεγείς βόμβες στα θεμέλια της ειρήνης στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Η Τουρκία βυθίζεται καθημερινά στο διχασμό και την εσωστρέφεια, ενώ η ΠΓΔΜ βιώνει τη δική της συνταγματική εκτροπή. Βορειότερα στη Βοσνία και το Κόσσοβο δοκιμάζονται οι αντοχές της κοινωνίας των πολιτών και των στοιχειωδών δημοκρατικών ελευθεριών.
Η τρέχουσα συγκυρία συμπίπτει με το τέλος των μαζικών ψευδαισθήσεων της ελληνικής κοινωνίας. Η χρεωκοπία των αστικών πολιτικών κομμάτων που βούλιαξαν στην πελατοκρατεία και τη διαφθορά ολοκληρώνεται με την ανώμαλη προσγείωση της εναλλακτικής αριστερής πρότασης, που παρά τα καιρούς φτιασίδια της προέρχεται από τις ίδιες ξεθωριασμένες συνταγές του χρεωκοπημένου πολιτικού τσελεμεντέ μας.
Αλλά αυτό είναι ένα σημείωμα κυρίως για το αύριο. Σε μια ημέρα γιορτής το μυαλό μας στρέφεται στους συμπολίτες μας που δυστυχούν και περιθωριοποιούνται κοινωνικά αλλά και στη νέα γενιά μας που μαζικά μεταναστεύει. Σε αυτό το πλαίσιο η συζήτηση για την ποιότητα της δημοκρατίας μας καθίσταται περισσότερο επίκαιρη από ποτέ. Μιλώντας για τα δικαιώματα του πολίτη ο Βρετανός κοινωνιολόγος T.H. Marshall τα περιέγραψε ως μια αλληλουχία των αστικών, πολιτικών και δικαιωμάτων των ατόμων. Σήμερα, στην εποχή της ωριμότητας της ελληνικής δημοκρατίας ο επαναπροσδιορισμός των δικαιωμάτων αυτών κρίνεται απαραίτητος προκειμένου να μπορέσει η ελληνική κοινωνία να αντιμετωπίσει με ασφάλεια της προκλήσεις ενός κόσμου που γίνεται ολοένα και περισσότερο ανασφαλής. Ιδιαίτερα η επιστροφή των κοινωνικών δικαιωμάτων που τόσο βάναυσα έχουν καταπατηθεί τα τελευταία χρόνια θα εμπεδώσει το αίσθημα δικαίου και του συνανήκειν στο κοινό των Ελλήνων. Εν τέλει ο επαναπροσδιορισμός της ελληνικής ταυτότητας και η αναβάπτισή της στις κλασικές δημοκρατικές αρχές και αξίες θα ενισχύσει την κοινωνία των πολιτών, θα ενδυναμώσει το κράτος Πρόνοιας και θα προάγει την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη.
Ο Ιάκωβος Μιχαηλίδης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας της ΦΛΣ του ΑΠΘ. Επίσης, είναι μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Κέντρου Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα της Θεσσαλονίκης, της Επιτροπής Προγραμμάτων της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, της Ελληνικής Ιστορικής Εταιρείας, της Εθνικής Χαρτοθήκης, του «Commission of History of International Relations» καθώς και της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού Κλειώ. Συμμετέχει επίσης στο ευρωπαϊκό θεματικό δίκτυο ιστορίας Clioh/Cliohnet. Το ακαδημαϊκό έτος 2012-2013 υπηρέτησε ως Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
