Skip to main content

Τα Ιουλιανά και η Αποστασία μέσα από τις γελοιογραφίες

Dimitris Mitsopoulos Slideshow, Περί Ιστορίας, Πρόσφατες αναρτήσεις

Τα Ιουλιανά και η Αποστασία μέσα από τις γελοιογραφίες

 

Λένε πως το γέλιο μακραίνει τη ζωή. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ είχε αποδώσει στο χιούμορ την αξία που τού αρμόζει, λέγοντας πως ένα αστείο είναι κάτι πολύ σοβαρό. Το χιούμορ δεν λείπει από τον ελληνικό λαό, ακόμα και όταν αυτός βιώνει δύσκολες καταστάσεις. Άλλωστε, αποτελεί όπλο επιβίωσης. Η πολιτική γελοιογραφία είναι εξ ορισμού εφήμερη. Γεννιέται και πεθαίνει μαζί με την επικαιρότητα και ιδιαίτερα σε καιρούς που χαρακτηρίζονται από πυκνό πολιτικό χρόνο, η ζωή ενός σκίτσου είναι πολύ σύντομη. Απαιτεί δε από τον γελοιογράφο πολλαπλές δεξιότητες: σφαιρική ενημέρωση για τα τεκταινόμενα, ετοιμότητα, έμπνευση, ευρηματικότητα, χιούμορ, άνεση σχεδίου, προσωπικό ύφος, επικοινωνία με το αναγνωστικό κοινό. Πρόκειται, πέραν πάσης αμφιβολίας, περί τέχνης. Στόχος της γελοιογραφίας είναι η διακωμώδηση προσώπων και καταστάσεων που δεν συμβιβάζονται με την κοινή αντίληψη. Μεγαλοποιεί τα φυσικά γνωρίσματα και κυρίως τα ελαττώματα του γελοιογραφομένου προκειμένου να αναδείξει το κωμικό στοιχείο. Η αξία της συνάγεται από το λεπτό και συνάμα δριμύ πνεύμα, συνδυαζόμενο με σαφήνεια και απλότητα έτσι ώστε να προκαλείται αυθόρμητα στον παρατηρητή εύθυμη διάθεση ακόμα και όταν αυτή αποσκοπεί στον σαρκασμό ή στην εχθρότητα. Αντίθετα η ψυχρότητα και η ασάφεια έχουν ως συνέπεια την αποτυχία της γελοιογραφίας.

Τα Ιουλιανά του 1965 και οι διαδοχικές προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης με πρωτοβουλία των Ανακτόρων και τη συμμετοχή αποστατών βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος με την υποστήριξη σύσσωμης της αντιπολίτευσης δεν αποτελεί μόνο νόθευση της εντολής του εκλογικού σώματος. Σηματοδότησε την απαρχή μιας πολιτικής κρίσης μακράς διαρκείας, που γνώρισε το αποκορύφωμά της με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου δύο χρόνια αργότερα. Την φωτίζουμε μέσα από την οπτική τριών μεγάλων ονομάτων της ελληνικής πολιτικής γελοιογραφίας. Πρόκειται για τους Φωκίωνα Δημητριάδη, Χρύσανθο Βοστανζτόγλου (Μποστ) και Κώστα Μητρόπουλο. Ποιος μπορεί, αλήθεια, να αντικρούσει πως η διακωμώδηση καθιστά ακόμα πιο θλιβερή μια αποκρουστική πραγματικότητα;

Τα προεόρτια

Πυρ ομαδόν κατά του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου (Φωκίων Δημητριάδης).
Η αποπομπή του Πέτρου Γαρουφαλιά από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας από τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου. Ο πυροκροτητής που οδήγησε στη μεγάλη πολιτική κρίση (Φωκίων Δημητριάδης).

Κυβέρνηση Γεωργίου Αθανασιάδη-Νόβα

Ο οίστρος του ποιητή-πρωθυπουργού (Μποστ).
Το προσωνύμιο «Γαργάλατας», προέρχεται από τετράστιχο που γράφτηκε με σκωπτική διάθεση (“κι ήτανε τα στήθια σου άσπρα σαν τα γάλατα και μου ’λεγες «γαργάλα τα»” και που αποδόθηκε στον Νόβα από τον δημοσιογράφο Κώστα
Σταματίου στη στήλη Αδιακρισίες της εφημερίδας Τα Νέα (Κώστας Μητρόπουλος).
Ο ρόλος του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (Κώστας Μητρόπουλος).
Το Νέον “Μικρομάγαζον” (Μποστ).

Καταψήφιση της κυβέρνησης στη Βουλή παρά την σύσσωμη υποστήριξη της αξιωματικής αντιπολίτευσης της ΕΡΕ υπό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο (Φωκίων Δημητριάδης).

Κυβέρνηση Ηλία Τσιριμώκου

Το “αμαρτωλό” αριστερό παρελθόν του νέου πρωθυπουργού (Κώστας Μητρόπουλος).
Απομίμηση της λαϊκής ρήσης “Δεν είναι βόας, δεν είναι κροταλίας, είναι το φιδάκι ο Διαμαντής!” (Κώστας Μητρόπουλος).

 

Η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης (Φωκίων Δημητριάδης) και διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας (Κώστας Μητρόπουλος).
Ο αγώνας για την εξασφάλιση ψήφου εμπιστοσύνης στη Βουλή. Διάλογος μεταξύ Σπύρου Μαρκεζίνη και Ηλία Τσιριμώκου (Μποστ).
Η ανατροπή της κυβέρνησης από τη Βουλή. Λίγο πριν την ανάληψη της εντολής για σχηματισμό κυβέρνησης, ο Τσιριμώκος είχε καυτηριάσει, σε ομιλία του στη Θεσσαλονίκη, την απόπειρα εξαγοράς βουλευτών με την ιστορική φράση: «Δεν υπάρχουν κατεψυγμένοι πρωθυπουργοί, δεν υπάρχουν πρωθυπουργοί – Ευρυδίκη». «Ευρυδίκη» ήταν η φίρμα κατεψυγμένων ψαριών λαϊκής κατανάλωσης της εποχής. Μετά από λίγο, έγινε ο ίδιος κατεψυγμένος πρωθυπουργός (Κώστας Μητρόπουλος).

Κυβέρνηση Στέφανου Στεφανόπουλου

Η εξασφάλιση οριακής πλειοψηφίας στη Βουλή (Μποστ).
Η στήριξη της κυβέρνησης Στεφανόπουλου από την ΕΡΕ του Κανελλόπουλου και το Κόμμα Προοδευτικών του Μαρκεζίνη (Κώστας Μητρόπουλος).
Εσωτερικοί κλυδωνισμοί της κυβέρνησης Στεφανόπουλου (Φωκίων Δημητριάδης).

Προφητικές προβλέψεις

 

(Φωκίων Δημητριάδης).
(Κώστας Μητρόπουλος).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η αποστασία του 1965

 

Φωκίων Δημητριάδης (1894-1977).
Χρύσανθος Βοσταντζόγλου – Μποστ (1918-1995).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Κώστας Μητρόπουλος (1925).

 

 

Κείμενο – επιμέλεια αφιερώματος: Γιάννης Μουρέλος

Μορφοποίηση – επιμέλεια έκδοσης: Θωμάς Δημόπουλος