Tο υπερωκεάνιο S/S Normandie και ο διάπλους του Ατλαντικού στη δεκαετία του ’30
Σε ολόκληρο το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1930, το υπερωκεάνιο S/S Normandie των Γαλλικών Ακτοπλοϊκών Γραμμών ήταν το μεγαλύτερο πλοίο στον κόσμο. Από κοινού με τα ομόλογά του, τα βρετανικά RMS Majestic και RMS Queen Mary και το γερμανικό S/S Bremen αποτελούσαν ουσιαστικά τον ομφάλιο λώρο ανάμεσα στη Γηραιά Ήπειρο και τον Νέο Κόσμο, καθώς οι εναέριες μετακινήσεις με αερόπλοια (Zeppelin) την ίδια εποχή πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό, εξυπηρετούσαν αναλογικά πολύ μικρότερο αριθμό ταξιδιωτών και απευθύνονταν στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Το S/S Normandie υπήρξε το πρώτο πλοίο γραμμής, το μήκος του οποίου ξεπέρασε τα 1.000 πόδια/305 μέτρα (1029 πόδια/313,6 μέτρα) και το εκτόπισμα τους 60.000 τόνους (79.280 – αργότερα ανήλθε στους 83.423). Το πλάτος του έφτανε τα 35,9 μέτρα, το ύψος του τα 56 μέτρα και είχε βύθισμα 17,6 μέτρων. Διέθετε 12 καταστρώματα και μπορούσε να φιλοξενήσει 1.972 ταξιδιώτες (848 στην Α΄ θέση, 670 στην τουριστική και 454 στη Γ΄θέση). Διέθετε πλήρωμα 1.345 ατόμων. Οι τέσσερις ηλεκτρικές τουρμπίνες συνολικής ιπποδύναμης 160.000 ίππων, του επέτρεπε να αναπτύσσει ταχύτητα 29 κόμβων (ωστόσο, η μέγιστη ταχύτητα, την οποία κατέγραψε στην ιστορία του έφτασε τους 32,2 κόμβους). Σε πέντε περιπτώσεις (δυο φορές με προορισμό τη Νέα Υόρκη και τρεις με προορισμό τη Χάβρη) έσπασε το ρεκόρ χρόνου ως προς τον διάπλου του Ατλαντικού. Μνημειώδης υπήρξε στον τομέα αυτό ο ανταγωνισμός του με το RMS Queen Mary.
Το S/S Normandie ναυπηγήθηκε στο λιμάνι Saint-Nazaire της Βρετάνης. Καθελκύστηκε το 1932 και το παρθενικό ταξίδι (Χάβρη – Νέα Υόρκη) πραγματοποιήθηκε μεταξύ 29 Μαΐου και 3 Ιουνίου 1935. Η σταδιοδρομία του υπερωκεανίου ως επιβατικού πλοίου υπήρξε σύντομης, σχετικά, διάρκειας. Ολοκληρώνοντας τον 139 διάπλου του Ατλαντικού, κατέπλευσε στη Νέα Υόρκη στις 28 Αυγούστου 1939, λίγες, μόνο, ημέρες προτού ξεσπάσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Παραμένοντας αγκυροβολημένο στην αποβάθρα αρ. 88 των Γαλλικών Ακτοπλοϊκών Γραμμών επί δέκα μήνες, κατασχέθηκε από τις αμερικανικές αρχές τον Ιούνιο του 1940, την επομένη της συνθηκολόγησης της Γαλλίας. Τον Δεκέμβριο του 1941, μια, μόλις, εβδομάδα έπειτα από την ιαπωνική αεροπορική επιδρομή κατά του Pearl Harbor και την παρέμβαση των ΗΠΑ στον πόλεμο, το S/S Normandie υπάχθηκε στη δικαιοδοσία της Αμερικανικής Ναυτικής Επιτροπής (U.S. Maritime Commission), η οποία αποφάσισε να το μεταποιήσει σε μεταγωγικό για τη μεταφορά στρατευμάτων, μετονομάζοντάς το σε USS Lafayette (από το όνομα του Γάλλου στρατηγού, ο οποίος συνέδραμε στον πόλεμο ανεξαρτησίας των ΗΠΑ). Στις 9 Φεβρουαρίου 1942, και ενώ οι εργασίες μεταποίησης βρίσκονταν στην τελική τους φάση, ξέσπασε πυρκαγιά πάνω στο πλοίο. Η φωτιά επεκτάθηκε ταχύτατα. Πολύ γρήγορα, το S/S Normandie – USS Lafayette πήρε κλίση. Σε αυτό συνέβαλε και μια σειρά από λανθασμένους χειρισμούς εκ μέρους του πληρώματος και των πυροσβεστών. Ανελκύστηκε τον Σεπτέμβριο του 1943. Το κουφάρι του πλοίου μεταφέρθηκε στο γειτονικό Brooklyn Navy Yard. Σχέδια μεταποίησής του σε αεροπλανοφόρο εγκαταλείφθηκαν γρήγορα εξαιτίας του υψηλού κόστους. Παρέμεινε στο Brooklyn έως το πέρας του πολέμου. Τεμαχίστηκε μεταξύ των ετών 1946 και 1947. Έτσι, τερματίστηκε άδοξα η ιστορία ενός υπερωκεανίου, το οποίο υπήρξε κάποτε το μεγαλύτερο και ταχύτερο πλοίο στον κόσμο.
Ναυπήγηση και καθέλκυση
Το παρθενικό ταξίδι (29 Μαΐου – 3 Ιουνίου 1935)
Οι εσωτερικοί χώροι. Χλιδή και λειτουργικότητα
Travel aboard the S.S Normandie, from Paris to New York City, 1939.
Διασημότητες και καθημερινότητα πάνω στο υπερωκεάνιο
Ο παροπλισμός και το άδοξο τέλος
Speed Machines Great Oceans Liners (Engineering Documentary)
Η διάδοχος κατάσταση: S/S France
S/S FRANCE (NORWAY): La Dernière Reine Française | The Last French Queen (1962)
Louis de Funès : Le Gendarme à New York (1965)
Η μεταπολεμική ελληνική εκδοχή
Το «Βασίλισσα Φρειδερίκη» (επάνω) άρχισε να ταξιδεύει με ελληνική σημαία το 1955, οπότε μετονομάσθηκε από Αtlantic σε Βασίλισσα Φρειδερίκη. Το πρώτο ταξίδι Πειραιάς-Νέα Υόρκη πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 1955. Ήταν λαμπρό και διάσημο πλοίο. Υπέστη γενναία μετασκευή και από το 1961 εθεωρείτο «πλωτό ανάκτορο». Το 1965 η εταιρεία Εθνική Γραμμή Βορείου Αμερικής πέρασε στον όμιλο Χανδρή και παρέμεινε με το ίδιο όνομα στη γραμμή της Αμερικής, με κάποια ταξίδια και προς την Αυστραλία. Παροπλίσθηκε το 1971, επανέκαμψε για κρουαζιέρες το 1973 και διαλύθηκε το 1977 στην Ελευσίνα.
Η εταιρεία Γουλανδρή Greek Line από τις 19/4/1939 απόκτησε το αγγλικό επιβατηγό Tuscania και το μετονόμασε σε Νέα Ελλάς (ναυπηγήσεως 1922). Το πλοίο είχε δυνατότητα φιλοξενίας για 179 επιβάτες Α΄ θέσης, 404 Β΄ θέσης και 1399 τουριστικής θέσης. Η λειτουργία διακόπηκε εξαιτίας του πολέμου, οπότε το Νέα Ελλάς μετατράπηκε σε βρετανικό αγγλικό οπλιταγωγό. Επέζησε του πολέμου και παραδόθηκε εκ νέου στην εταιρεία τον Ιούνιο του 1947.
Nea Hellas: A Piece of Greek American History
Αργότερα, η ίδια εταιρεία καθέλκυσε στη Γλασκόβη το Ολυμπία (ταχύτητας 22 κόμβων με 138 καμπίνες Α΄ θέσης και 1.169 τουριστικής) το παρθενικό ταξίδι του οποίου έλαβε χώρα στις 20/10/1953. Το 1964 η εταιρεία παρέλαβε το πλοίο Empress of Britain και το μετονόμασε σε Βασίλισσα Άννα-Μαρία (21 κόμβων) που λειτούργησε στην γραμμή της Νέας Υόρκης.
Ocean Voyage: TSS Olympia – Greek Line – 1955
Επιμέλεια αφιερώματος: Γιάννης Μουρέλος
Μορφοποίηση – επιμέλεια έκδοσης: Θωμάς Δημόπουλος
