Πέτρος Παπαπολυβίου
Συζητώντας στη Βουλή για την Ένωση (Ιούνιος 1967)
Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες πενήντα χρόνια από την ομόφωνη έγκριση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων του ψηφίσματος υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα. Τον Ιούνιο του 1967, δυο μήνες μετά την επιβολή της απριλιανής δικτατορίας στην Ελλάδα, εκδηλώθηκε η πρώτη σοβαρή κρίση Αθηνών – Λευκωσίας υπό το νέο καθεστώς. Στις 14 Ιουνίου 1967, το ανακοινωθέν της συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, στο Λουξεμβούργο, με παρόντα τον διορισμένο από τη δικτατορία υπουργό, Παύλο Οικονόμου – Γκούρα, εξέφρασε την ελπίδα «ότι η Ελλάς και η Τουρκία θα επαναλάβουν τας συζητήσεις των επί του κυπριακού θέματος και επί των ελληνοτουρκικών σχέσεων και ότι τούτο θα αποδώση ταχέως αποτελέσματα».
Την ίδια ακριβώς ώρα, στην Αθήνα, το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας και οι εφημερίδες της επομένης, 15ης Ιουνίου 1967, αναπαρήγαγαν δηλώσεις «υπευθύνου πηγής» ότι άρθρα και σχόλια ορισμένων κυπριακών εφημερίδων «έχουν προκαλέσει εν Ελλάδι ζωηράν αγανάκτησιν» και ήταν απαράδεκτο στην Κύπρο «από ολίγους ευτυχώς Κυπρίους» (οι οποίοι ονομάζονταν αποστάτες και δολιοφθορείς) να «συκοφαντείται η Ελλάς, κατηγορείται η εθνική κυβέρνησις και θίγεται ο ελληνικός στρατός, ο οποίος αποτελεί το καύχημα του έθνους». Η δήλωση ολοκληρωνόταν με τα εξής, πρωτάκουστα στην ιστορία του νεοελληνικού αλυτρωτισμού από την εποχή της ίδρυσης του ελληνικού κράτους: «Η Ελλάς συμπαρίσταται πάντοτε στοργικά εις τον αγώνα των αδελφών μας και δεν πρόκειται, βεβαίως, να αναθεωρήση την πολιτικήν της, επειδή ωρισμένοι κύκλοι αναπτύσσουν αντεθνικήν δράσιν, αλλά εγκαίρως προειδοποιούνται, ότι αι πράξεις των δεν θα λησμονηθούν όταν θα έλθη η μεγάλη ώρα της πραγματοποιήσεως των πανελληνίων πόθων.» Οι απριλιανοί συνταγματάρχες, με τη χρήση ορολογίας της εμφυλιακής και μετεμφυλιακής περιόδου στην Ελλάδα («αντεθνική δράσις»), απειλούσαν με μελλοντική τιμωρία («όταν θα έλθη η μεγάλη ώρα») ένα κομμάτι του αλύτρωτου Ελληνισμού, επειδή κάποιοι στην Κύπρο «κατηγορούσαν την εθνική κυβέρνηση και τον ελληνικό στρατό».
Σχεδόν ακαριαία εκδηλώθηκε αντίδραση στη Λευκωσία, με τον βουλευτή του «Πατριωτικού Μετώπου», Λέλλο Δημητριάδη να δηλώνει αυθημερόν ότι θα ενέγραφε στη Βουλή των Αντιπροσώπων προς συζήτηση το θέμα «Αι εκφραζόμεναι απειλαί ωρισμένων προσώπων ή οργανισμών εν Κύπρω ή και εν Ελλάδι και η λήψις των ενδεικνυομένων νομικών ή πολιτικών μέτρων». Τον Δημητριάδη υποστήριζε και ο πρόεδρος της Βουλής, Γλαύκος Κληρίδης, ο οποίος είχε εκφράσει ρητά την αντίθεσή του στην επανέναρξη του διαλόγου Ελλάδας – Τουρκίας για το Κυπριακό. Παρά τις ποικίλες παρασκηνιακές πιέσεις, ακόμη και από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, για να αποσυρθεί η πρόταση, η σχετική συζήτηση έγινε στις 26 Ιουνίου 1967 και αποτελεί μιαν από τις πιο ενδιαφέρουσες κοινοβουλευτικές στιγμές της ιστορίας της Βουλής των Αντιπροσώπων. Παρά το τεράστιο ενδιαφέρον, στη συζήτηση πήραν μέρος μόνο επτά βουλευτές και ο πρόεδρος της Βουλής. Το βάρος της υπεράσπισης της «εθνικής κυβέρνησης» ανέλαβαν οι ανεξάρτητοι αντιμακαριακοί βουλευτές (είχαν αποχωρήσει από το «Πατριωτικό Μέτωπο») Γεώργιος Τζιρκώτης και Κώστας Χριστοδουλίδης. Από τις αγορεύσεις, στεκόμαστε στην πρωτολογία του Εζεκία Παπαϊωάννου, του ιστορικού ηγέτη του ΑΚΕΛ, ο οποίος υπενθύμισε ότι η Βουλή είχε ψηφίσει ομόφωνα στις 30 Ιουλίου 1964 υπέρ του δικαιώματος του κυπριακού λαού για την αυτοδιάθεσή του και τόνισε: «Ημείς και σήμερον διακηρύττομεν ότι υποστηρίζομεν αυτήν την απόφασιν και δεν πρόκειται να αλλάξωμεν την πολιτικήν η οποία συνάδει με αυτήν την απόφασιν. Η πολιτική μας είναι η ένωσις της Κύπρου με την Ελλάδα χωρίς εδαφικά ή διοικητικά ανταλλάγματα. (…) Δεν υπάρχουν ενωτικοί και ανθενωτικοί εις την Κύπρον. Υπάρχουν μόνον εκείνοι οι οποίοι υποστηρίζουν την ένωσιν ολοκλήρου της Κύπρου μετά της Ελλάδος άνευ εδαφικών ή διοικητικών ανταλλαγμάτων και εκείνοι οι οποίοι είναι έτοιμοι να παραχωρήσουν εδαφικά και διοικητικά ανταλλάγματα προκειμένου να πραγματοποιηθή η ένωσις.»
Τη συνέχεια της συζήτησης και το ενωτικό ψήφισμα της 26ης Ιουνίου 1967 θα τα δούμε το ερχόμενο Σάββατο.
Δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Ο Φιλελεύθερος» στις 17 Ιουνίου 2017
Πηγή: papapolyviou.com
